We zitten in de perfecte storm, legde N-VA-voorzitter Bart De Wever in De afspraak uit aan Ivan De Vadder. Veel zaken moeten op hetzelfde moment opgelost worden. De omstandigheden zitten tegen en de problemen zijn groter dan ooit. Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie en van socialistische signatuur, had het eerder al gezegd, met dezelfde woorden.
Economen, met Nouriel Roubini op kop, waarschuwen al langer voor een perfecte storm. In 2013 zou die alles en iedereen wegvagen, zo orakelde Doctor Doom tot diep in 2012. We zouden het einde meemaken van het financiële en economische systeem zoals we het tot dan toe kenden. 2013 bleek uiteindelijk geen boerenjaar, maar apocalyptisch was het nog veel minder. Het weerhoudt er Roubini niet van om stormen te blijven voorspellen.
De metafoor maakt nu dus opgang in de politiek. Het is typisch voor stormen dat ze hoog in de atmosfeer ontstaan. We hebben daar geen grip op, ze overkomen ons. Wie de beeldspraak gebruikt, zegt meteen dat hij niks met de oorzaak te maken heeft. Al naargelang van het probleem, kan de oorsprong liggen bij vorige regeringen, de Conventie van Genève, de Grieken, Angela Merkel of Europa in het algemeen. Eigen verantwoordelijkheid speelt in geen geval.
Maar wat er ook de aanleiding toe is, de storm raast nu. Hij beukt tegen onze maatschappij. Drama en overdrijving droppelen binnen in het politieke debat. Dat is overal in Europa zo. In Groot-Brittannië vergeleek Boris Johnson, het boegbeeld van de Brexit-campagne, de Europese leiders met Adolf Hitler. Van de weeromstuit waarschuwde premier David Cameron, die het land in de Europese Unie wil houden, voor Wereldoorlog III. Alle perspectief is zoek.
Er zitten nogal wat drama queens onder de Europese politici. Ieder doet het in zijn stijl, maar gillen doen ze collectief. De vluchtelingen zijn het thema van het moment. ‘Oh my god! Dit kunnen we niet aan! Het land is vol! En – say what?! – er zitten al Berbers in de stad! Seriously!’
Het terrorisme, de organisatie van justitie, de begroting op koers houden, de competitiviteit op niveau krijgen: elke uitdaging wordt voorgesteld als een tragedie zonder voorgaande. Als de situatie dramatisch is, dan moet de oplossing wel drastisch zijn. Maar dan rijden de beleidsverantwoordelijken zich vast. Want hoe organiseer je de schoonmaak van Molenbeek? Een begroting met overschot? Een ordentelijke gevangenis? Minimale dienstverlening bij elke staking? Dat is klaarblijkelijk allemaal niet eenvoudig, ook niet voor wie de verandering beloofde.
Intussen raakt de bevolking wel doordrongen van het idee dat we in zwaar weer zitten en voor ongeziene calamiteiten staan. Er zijn uitdagingen, daar is geen twijfel over. Maar waren die er vroeger niet? Zitten we nu in de perfecte storm, terwijl we de voorbije decennia alleen maar flauwe briesjes kenden? Zijn we de Bende van Nijvel vergeten? De CCC? De begrotingstekorten van destijds? Betogingen van boeren of mijnwerkers? Piekende werkloosheid? Dutroux, zegt het iemand nog iets?
Tussen 1985 en 2001 vielen er in West-Europa veel meer terreurslachtoffers dan in de periode 2001 tot vandaag. De vluchtelingenstromen uit de Balkan waren groter dan die van tegenwoordig. Toch wordt paniekerig geïnsinueerd dat alles nu erger is, dat de atmosfeer veel woeliger is en dat we nooit eerder met zoveel miserie zijn geconfronteerd.
In de meeste opzichten hebben we het nochtans beter dan een paar decennia geleden. We leven langer, we wonen comfortabeler, we zijn beter geschoold, medische en andere wetenschappen gaan er met sprongen op vooruit, man en vrouw zijn meer gelijk dan ooit voorheen. We zijn vandaag steviger dan weleer gewapend om met complexe problemen om te gaan.
Toch zijn er overal politici die in een kramp schieten. Wie elke uitdaging als het onderdeel van een storm ziet, plaatst zich wel heel erg in het defensief. Angst en paniek worden alleen maar opgepookt. In Oostenrijk begonnen ze de Brennerpas al dicht te timmeren. Moet het dan verbazing wekken dat extreemrechts er nu de helft van de stemmen binnenrijft?
Als de storm wordt aangekondigd, dan doen mensen hun deur op slot, de luiken toe. Ze kruipen in een hoekje. De politieke vertaling daarvan heet bij ons Vlaams Belang. Geen wonder dat die partij flink vooruitgaat in de peilingen. Wie storm zaait, oogst radicaal rechts.
hendrikvosblog 